سرفه خشک علایم و بیماری هایی که منجر به آن می شود!

از آنجایی که این روزها با شیوع بیماری کرونا مواجه هستیم سوالات زیادی در خصوص علائم آن می‌شود. یکی از مهمترین نشانه‌های کرونا سرفه خشک می باشد. با این حال در برخی مواقع ممکن است سرفه خشک عامل ویروس کرونا نباشد. به همین سبب در این مقاله سعی کرده‌ایم تا در خصوص مهمترین علامت ویروس کرونا یعنی سرفه خشک صحبت کنیم. با ما همراه باشید.

تعریف سرفه

سرفه یک مکانیسم دفاعی  و طبیعی بدن در مقابل عوامل خارجی است. این عوامل خارجی ممکن است باکتریایی، ویروسی، عوامل خارجی مانند گرد و خاک و یا سایر عوامل باشند که ممکن است موجب سرفه‌های خلط‌دار یا خشک شود. به گفته پزشکان، خروج خلط توسط سرفه در تسریع بهبودی فرد نقش موثری ایفا می‌کند. به همین سبب هنگام سرفه تمام تلاش خود را کنید تا خلط‌ها را از گلوی خود خارج کنید. در غیر این صورت ممکن است خلط‌ها به قسمت های تحتانی ریه نفوذ پیدا کنند و باعث بیماری های مزمن تنفسی شوند.

منشاء سرفه کجاست؟

سرفه می تواند ریوی باشد، یعنی در اثر تحریک با عفونت ریه اتفاق بیافتد. منشاء سرفه ممکن است گلو و در اثر گلودرد باشد. همچنین این عارضه در اثر عوامل حساسیت ‌زا یا بیماری‌های مزمن قلبی مانند CHF نیز رخ می‌دهد.

منشاء سرفه حتی می‌تواند در اثر ورزش شدید، عصبانیت، برگشت اسید معده به مری، انسداد قسمتی از مری توسط مواد غذایی اتفاق بیا‌فتد. بسیاری از پزشکان عقیده دارند که استشمام مواد شیمیایی، مصرف دخانیات یکی دیگر از عوامل سرفه‌های خشک هستند که در صورت تداوم ممکن است فرد را به کام مرگ بکشانند.

انواع سرفه

سرفه مرطوب: این عارضه معمولا در قسمت های تحتانی سیستم تنفسی بر اثر عفونت ریه،آنفولانزا و سرماخوردگی اتفاق می‌افتند و معمولا همراه با خلط و خون هستند. این سرفه ها معمولا نسبت به سرفه های خشک  بی خطر هستند و تنها در صورت همراه بودن با تکه‌های غذا و خون سیاه نگران‌کننده می شوند.

سرفه خشک: این سرفه‌ها معمولا زمانی اتفاق می‌افتند که مخاط ریه و مجاری تنفسی فاقد مخاط یا تعداد کمی از آن‌ها باشند. در این حالت سرفه‌ها به صورت پشت سر هم همراه با درد گلو، درد سینه، تنگی نفس و خارش گلو همراه هستند. این عارضه یکی از علائم اصلی بیماری کرونا است که در صورت شدید بودن می‌تواند منجر به آسم و سرطان ریه شود. در سرفه خشک هیچ اثری از صداهای رال و کراکل که در سرفه مرطوب شنیده می‌شود وجود ندارد و این نشانه مراحل پیشرفته این نوع سرفه است. به طوری که نشان از پر شدن ریه از مایعات سمی دارد.

عوامل مستعد کننده سرفه خشک

برخی از عوامل بیرونی در تشدید سرفه‌های خشک تاثیرگذارند که مهمترین آن‌ها عبارت‌اند از:

آلودگی هوا

یکی از عوامل ایجاد سرفه خشک به ویژه در شهرهای بزرگ آلودگی هوا می‌باشد. ذرات کارخانجات و اگزوز ماشین ها به‌ویژه در فصل پاییز که وارونگی آب و هوایی اتفاق می‌افتد باعث ایجاد بیماری های تنفسی مانند آسم و سرطان ریه می‌شود. جالب است بدانید که در حال حاضر تعداد مبتلایان به بیماری‌های تنفسی ناشی از آلودگی هوا بیشتر از تعداد مبتلایان به این بیماری در اثر مصرف دخانیات است.

گلودرد

این عامل به عنوان یک علامت عمومی در بسیاری از بیماری‌ها دیده می شود و معمولا با سرفه خشک همراه است. در ابتدا تصور می‌شد که گلودرد رابه‌ای با بیماری کرونا ندارد، ولی محققان با گذشت زمان متوجه شدند که با از بین رفتن مخاط تنفسی احساس درد در گلو نیز می‌تواند علامتی برای این بیماری باشد. گلو درد عوامل مختلفی می تواند داشته باشد که رایج‌ترین آن سرماخوردگی است. در برخی مواقع گلولدرد به قدری دردناک است که بلع را برای فرد دشوار می‌کند.

گلودرد معمولا به دنبال عفونت‌های باکتریایی و ویروسی ایجاد می شود و عمدتا با سرفه خشک همراه است. با این حال گلودرد در برخی بیماری‌ها مانند پانداس در کودکان منشاء عصبی پیدا می کند. تورم عقده های لنفاوی گلو نیز باعث ایجاد گلودرد می شود. مصرف آنتی بیوتیک برای درمان عفونت ثانویه یا همان باکتریایی مفید است و لذا در عفونت های ویروسی تاثیر ندارد. گلو درد معمولا با خارش خفیف گلو شروع و با سوزش خشکی همراه می‌شود. در نهایت نیز درد ناشیاز آن منجر به سرفه می شود.

سرما

تحقیقات نشان داده است که در مناطق سرد و خشک افراد بیشتر مستعد سرفه خشک هستند. در هوای سرد معمولا افراد به صورت مزمن سرفه می کنند که این عارضه می تواند به صورت خشک یا مرطوب ظاهر شود. هوای سرد باعث تحریک ریه و مجاری تنفسی و در بعضی مواقع باعث از بین بردن مخاط دستگاه تنفس می شود. امری که اگر با یک عفونت باکتریایی و یا ویروسی همراه شود ممکن است مشکلات فراوانی برای فرد ایجاد کند. با رسیدن فصل سرما و پاییز همه محققان در خصوص افزایش ابتلا به بیماری کرونا هشدار داده‌اند. سرما باعث افزایش طول عمر سرفه های معمولی و شبانه می‌شود. لذا بهتر است در فصل سرما از مجاری تنفسی خود به وسیله  شال گردن و یا ماسک محافظت کنیم.

کدام بیماری‌ها با سرفه خشک همراهند؟

کرونا

یکی از مهمترین و بدترین بیماری‌هایی که در طول تاریخ به ثبت رسیده است، کرونا می باشد. این بیماری از همان ابتدا با علادمی چون سرفه خشک همراه بوده است. در این بیماری سرفه خشک همراه با علائمی مانند تب و لرز، درد بدن، تعریق زیاد و درد عضلانی، سردرد شدید و در مراحل بالاتر با تنگی نفس همراه است. ویروس کرونا پس از نفوذ به ریه شروع به تکثیر می‌کند و همین مسئله موجب پر شدن مایعات چرکی در آن می‌شود. به طوری که شخص برای دریافت اکسیژن دچار مشکل و در ادامه با تنگی نفس مواجه می‌شود. تقریبا نیمی از بیماران مبتلا به کرونا دارای سرفه خشک هستند. چراکه این ویروس از یک سو بافت ریه را تحریک و از سوی دیگر بافت اکسیژن را دچار مشکل می‌کند. سرفه‌های خشک در این بیماری مداوم و همراه با درد سینه، درد گلو و درد عضلانی است.

آنفولانزا

ویروس این بیماری برای اولین‌بار از پرندگان و پستانداران به انسان منتقل شد. آنفولانزا در  اصطلاح علمی تحت عنوان زئونوز شناخته می‌شود. از مهمترین علائم این بیماری تب و لرز، سرفه خشک، سوزش گلو، گرفتگی و آبریزش بینی، درد بدن، اسهال، خستگی و استفراغ می‌باشد. این علائم بسیار شبیه به بیماری کرونا هستند. لذا وجه تمایز این دو بیماری در این است که آنفولانزا با تب شدید 40 درجه و درد شدید پشت و آبریزش بینی همراه است در صورتیکه کرونا با تب خفیف تر و سرفه خشک شدید و مداوم و تنگی نفس همراه می‌باشد. در بیماری کرونا بیشتر علائم در هفته دوم بروز می کند، اما این علائم در آنفولانزا به‌صورت ناگهانی اتفاق می‌افتد. خطرات مرگبار آنفولانزا هنگامی ظاهر می شود که این بیماری بیشتر از دو هفته طول بکشد. در این صورت ممکن است باعث ایجاد عفونت سینوسی و دستگاه تنفسی بویژه در افراد بالای 65 سال و کودکان خردسال گردد.

نکته:  بسیاری از بیماری های دیگر مانند سرماخوردگی، آسم، سل، حساسیت، سرفه های عصبی و حتی ورزش کردن در مواقعی ممکن است منجر به سرفه خشک شود.

راه‌های پیشگیری از سرفه خشک

یکی از مهمترین راه های پیشگیری از سرفه خشک، محافظت از مجاری تنفسی در مقابل سرما و عوامل عفونی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها می‌باشد. استفاده از ماسک و شال گردن در هوای سرد می‌تواند تاثیر نفوذ چنین ویروس‌هایی به مجاری تنفسی را کم کند. همچنین تقویت سیستم ایمنی با انواع ویتامین ها بویژه ویتامین A که از آن بعنوان ویتامین مخاطی یاد می شود یکی دیگر از راه‌های پیشگیرانه است. استفاده از از گلدان در خانه، اتخاذ رژیم غذایی سالم، نوشیدن آب زیاد، رعایت بهداشت فردی در مکان‌های عمومی و پرهیز از استعمال دخانیات می‌تواند در پیشگیری از ابتلا به این عارضه تاثیرگذار باشد.

راه‌های درمان

اولین قدم در این راه پرهیز از خود درمانی به ویژه مصرف داروهای بدون نسخه است. لذا هنگام ابتلا به سرفه های خشک توصیه‌ می‌شود به پزشک مراجعه کنید. همچنین برخی از اقدامات جانبی نظیر استراحت، مصرف مایعات، مصرف غذاهایی با طبع گرم مانند زنجبیل، دوش آب گرم و بخور درمانی می‌تواند تاثیر سرفه های خشک بر سلامت بدن را کاهش دهد. البته لازم به ذکر است که هیچکدام از این موارد جای درمان دارویی تجویز شده توسط پزشک متخصص را نمی گیرد.

سخن پایانی

با عنایت به توضیحات بالا و با توجه به شیوع  بیماری کرونا توجه به برخی علائم نظیر سرفه خشک و محافظت از مجرای تنفسی بسیار مهم است. همواره پیشگیری از درمان بهتر بوده است. چراکه هزینه کمتری نیز دارد و سلامت فرد را نیز تحت شعاع بیماری قرار نمی‌دهد.

منبع: گل افشان آرایش