اغلب افراد ممکن است در طول زندگی خود درجاتی از حساسیت را تجربه کنند که معمولا در فصل های خاصی از سال این علائم بیشتر میشوند. در این حین حساسیت غذایی در بین 7 الی 8 درصد بزرگسالان و 3 درصد کودکان شایع است. پزشکان عقیده دارند که تاثیر مواد غذایی آلرژیزا ممکن است در هر فرد متفاوت باشد. این حساسیتها نیز معمولا توسط خود فرد یا اطرافیان او شناسایی میشوند. البته همه ما درجاتی از آلرژی به مواد غذایی را تجربه کردهایم؛ به عنوان مثال: حس گرفتگی گلو و زخم شدن دهان بعد از خوردن گردو، و یا حس خارش گلو بعد از خوردن خربزه همگی جزو موارد آلرژیک هستند که علائم مختص به خود را دارند.
در این مطلب سعی کردهایم تا نکاتی مهم در خصوص مهمترین مواد غذای آلرژیک پوست و بدن بیان کنیم. اگر فکر میکنید که اخیرا به چنین حساسیتهایی مبتلا شدهاید، دعوت میکنیم ما را تا انتهای مطلب همراهی کنید.
لیست مواد غذایی آلرژی زا
معمولا تاثیرات محصولات غذایی آلرژیک در هر فرد متفاوت است. اما تحقیقات نشان میدهند که چند دسته از مواد غذایی در افراد مختلف جهان بیشترین خاصیت آلرژی زایی را دارند که در زیر به آنها اشاره می کنیم:
لبنیات
شیر گاو معمولترین مواد غذایی آلرژی زا در این خانواده می باشد. تاثیرات آلرژیک محصولات لبنی معمولا در 3 الی 4 درصد نوزادان اتفاق می افتد. زیرا ممکن است بدن آنها به پروتئین موجود در شیر واکنش نشان بدهد. این واکنش معمولا 30 دقیقه بعد از مصرف این ماده غذایی اتفاق می افتد و علائمی مانند تورم، جوش، کهیر و استفراغ را می تواند به همراه داشته باشد. لازم به ذکر است افرادی که به شیر گاو حساسیت دارند تمام مشتقات شیر نیز برای آنها به عنوان مواد غذایی آلرژی زا محسوب خواهد شد.
تخم مرغ
دومین ماده غذایی آلرژیک تخم مرغ نام دارد که تاثیرات مستقیم آن بر بدن معمولا در سنین پایین شایع تر است. با این حال با رسیدن افراد به سن 16 سالگی تاثیرات این آلرژی برطرف خواهد شد. مهمترین علائم حساسیتزا تخم مرغ عبارت است از:
- درد شدید معده
- به هم ریختگی دستگاه گوارش
- جوش و کهیر
- دیسترس
- مشکلات تنفسی
نکته جالب در خصوص تخم مرغ این است که میزان حساسیتزا بودن زرده تخرم مرغ با سفیده آن متفاوت است. به گونهای که ممکن است افراد به سفیده تخم مرغ حساسیت داشته باشند اما با مصرف زرده هیچ اتفاقی برای آنها نیافتد. برعکس این حالت نیز محتمل است! تحقیقات نشان میدهد که تخم مرغ در صورت ترکیب یا مخلوط شدن با مواد غذایی دیگر خاصیت حساسیتزایی کمتری خواهد داشت.
خشکبار
این محصولات خوشمزه که به مغزهای درختی نیز معروفند از شایع ترین مواد غذایی آلرژی زا به شمار می روند. از مهمترین محصولات این دسته می توان به بادام، بادام هندی، فندق، پسته و گردو اشاره کرد. حساسیت آلرژیک به این محصولات معمولا به صورت مادامالعمر است. همچنین بهتر است افرادی که به یکی از این مواد حساسیت دارند از مصرف سایر مواد مشابه و مشتقات آن مانند کره و روغن این مواد نیز خودداری کنند. در برخی موارد شدت حساسیتزا بودن این مواد غذایی نسبت به سایر مواد بیشتر است که میتواند افراد را دچار شوک آنافیلاکسی یا حتی مرگ کند.
حساسیت به بادام و کره بادام زمینی
اغلب مردم این ماده غذایی را ذیل خشکبار قرار می دهند در صورتیکه این ماده مغذی در دسته بندی حبوبات قرار میگیرد. این مواد غذایی یکی از شدیدترین واکنش های آلرژیک را در بدن افراد مستعد ایجاد می کند. منشاء این حساسیت معمولا ژنتیکی است، به طوری که افراد مستعد به خشکبار نیز حساسیت نشان میدهند. این حساسیت در 15 الی 22 در صد افراد پس از گذشت چند سال رفع می شود. تنها راه درمان این حساسیت حذف کامل این ماده غذایی و مشتقات آن از برنامه غذایی افراد می باشد.
مواد غذایی آلرژی زا با منشاء دریایی
این حساسیت معمولا به دلیل حساسیت سیستم ایمنی بدن به پروتئین جانوران دریایی به ویژه سخت پوستان و نرم تنان ایجاد می شود. از مهمترین مواد غذایی آلرژی زا در این دستهبندی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- میگو
- خرچنگ
- شاه میگو یا لابستر
- صدف
- ماهی مرکب
این حساسیت معمولا بلافاصله بعد از مصرف مواد غذایی فوق ظاهر می شود و معمولا با علائم گوارشی همراه است. درمان این آلرژی نیز حذف این مواد از برنامه غذایی میباشد. در بعضی مواقع استشمام بخار در حال پخت این مواد غذایی نیز برای افراد مستعد مشکل زا خواهد بود.
انواع ماهی
عامل یکی از شایع ترین حساسیت ها در افراد بزرگسال مصرف ماهی می باشد. زیرا با علائم شدید گوارشی همراه بوده و ممکن است با مسمومیت با این مواد غذایی اشتباه گرفته شود. معمولا افرادی که به مواد غذایی با منشاء دریایی حساس هستند به ماهی نیز واکنش آلرژیک نشان می دهند. مصرف ماهی در برخی موارد باعث شوک و حتی منجر به مرگ می شود.
آرد گندم، گندم و مشتقات آن
این حساسیت بیشتر در کودکان شایعتر است و دلیل آن داشتن حساسیت به یکی از پروتئین های موجود در گندم میباشد. این حساسیت ممکن است با بیماری سلیاک و حساسیت به گلوتن اشتباه گرفته شود. این در حالی است که حساسیت به گندم واکنش شدید گوارشی را به همراه دارد و در برخی مواقع منجر به مرگ هم می شود. مواد غذایی آلرژی زا مانند گندم و مشتقات آن باید از برنامه غذایی چنین افرادی حذف شود. با این حال تجربه نشان میدهد که تاثیرات این آلرژی در برخی موارد بعد از سن 10 سالگی از بین میرود.
سویا
این حساسیت در اثر واکنش به پروتئین موجود در سویا ایجاد و معمولا با افزایش سن محدود می شود. افرادی که به سویا حساسیت دارند ممکن است به مشتقات آن مانند سس و شیر سویا نیز حساس باشند. از علائم این حساسیت می توان به خارش و گزگز کردن داخل دهان، جوش و آبریزش و قرمزی بینی، و مشکلات تنفسی اشاره کرد.
مواد غذایی آلرژی زا برای کودکان
خاصیت آلرژیزایی برخی مواد برای کودکان به عوامل مختلفی بستگی دارد. یکی از مهمترین این عوامل ژنتیک و همچنین نوع تغذیه مادر در دوران بارداری می باشد. برخی از مهمترین مواد غذایی آلرژی زا برای کودکان عبارتاند از:
- شیرگاو و مشتقات آن
- تخم مرغ: اما معمولا اگر با سایر مواد ترکیب شود خاصیت حساسیت زایی کمتری دارد.
- بادام و کره بادام زمینی: که معمولا زمینه ارثی دارد.
- آجیل: گردو و بادام زمینی بیشترین میزان حساسیتزایی را در بین سایر آجیلها دارند.
- غلات: که در این خانواده نیز گندم بیشترین نقش را دارد.
- پروتئین سویا، شیر سویا، و سس سویا
- انواع ماهی مانند: ماهی تن، سالمون یا ماهی سفید
- مواد غذایی دریایی
نکته: تاثیر مواد غذایی آلرژی زا در کودکان ممکن است با افزایش سن از بین برود، اما اگر دلیل این واکنش ریشه در ژنتیک افراد داشته باشد ممکن است تا آخر عمر نیز گریبان فرد را بگیرد.
مواد آلرژی زا پوستی
حساسیت پوستی می تواند از برخی مواد غذایی آلرژیزا ظهور کند. در زیر به موارد شایعی که ممکن است باعث ایجاد حساسیت پوستی شوند اشاره خواهیم کرد:
- مواد شیمیایی: موادی مانند شویندهها ، عطر و ادکلن و مواد ضدعفونی کننده که امروزه استفاده از آنها بسیار شایع شده است و می تواند باعث ایجاد واکنش پوستی شود.
- مواد شوینده: موادی مانند پودر و مایع لباسشویی و ظرفشویی در صورتی که بدون محافظ با پوست در تماس باشند ممکن است باعث حساسیت شوند.
- وجود موادی که در مواد یکبار مصرف و دستکش ها و اسباب بازی ها و برخی مواد پلاستیکی مورد استفاده قرار میگیرد.
- برخی فلزات مانند: نیکل که در بدلیجات و بند ساعت ها مورد استفاده قرار میگیرد.
- مواد نگهدارنده در برخی مواد تولیدی مانند چرم که ضد میکروب بوده ممکن است باعث ایجاد واکنش پوستی شود.
- تماس با گیاهانی مانند: گزنه
- حساسیت دارویی: که این مورد بیشتر توسط آنتی بیوتیک ها ایجاد می شود.
- استرس و فشار عصبی: فشارهای مکرر و دائم عصبی هم باعث بروز حساسیت پوستی می شود.
- بیماری های پوستی: این بیماری ها زمینه حساسیت و واکنش شدید پوستی را فراهم می آورند. به عنوان مثال: بیماری اگزما.
- نور خورشید: یکی از مهمترین عوامل ایجاد حساسیت پوستی در طولانی مدت برخورد بدون محافظ پوست با نور خورشید است.
- مواد غذایی آلرژی زا و شوک آنافیلاکسی: این شوک به دنبال برزو حساسیت شدید و یا وارد شدن دوز بالای مواد حساسیت زا به بدن ایجاد و در اغلب موارد منجر به مرگ می شود.
سخن پایانی
مواد غذایی آلرژی زا باعث ایجاد واکنش ها در قسمت های مختلف بدن از جمله پوست می شوند. لذا برای جلوگیری از حساسیت مستقل پوستی باید از پوست خود در برابر مواد آلرژن مانند مواد شیمیایی و نور آفتاب محافظت کنیم. استفاده از کرم های ضد آفتاب با کیفیت برای پوست می تواند بسیار در این زمینه راهگشا باشد. برای پیشگیری از حساسیت میبایست به پزشک متخصص مراجعه کرد و با انجام آزمایش های خاص به نتیجه ایدهآل رسید. با این حال بهترین روش تشخیص این است که یک جدول غذایی از محصولات حساسیتزا تهییه و موارد آلرژیک را از برنامه غذایی خود حذف کنیم. حساسیت و برخورد مکرر با مواد آلرژن می تواند موج مضرات جبران ناپذیری به فرد شود. ممنونیم که گل افشان را برای بالا بردن سطح آگاهی خود انتخاب کردید.